Το εισβολικό είδος τροπικού φύκους Καουλέρπα Ρασεμόζα
(Caulerpa racemosa var. cylindracea) επεκτείνεται ανησυχητικά στις
ελληνικές θάλασσες, σύμφωνα με τους επιστήμονες του Ινστιτούτου
Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος».
Παρόλο που δεν απειλεί άμεσα τα λιβάδια Ποσειδωνίας, όταν αυτά καταστρέφονται από διάφορα ανθρωπογενή αίτια τότε συνήθως δεν φυτρώνουν ξανά καθώς οι διάφορες εκτάσεις καλύπτονται από το πολύ πιο γοργά αναπτυσσόμενο είδος Καουλέρπα Ρασεμόζα το οποίο έχει καταφέρει να ισχυροποιήσει τη θέση του στις περισσότερες περιοχές των ελληνικών θαλασσών.
«Η καταστροφή του φυσικού φράκτη της Ποσειδωνίας θα προκαλέσει σημαντική διάβρωση στις παραλίες μας», προειδοποιεί μιλώντας στη Greenagenda.gr η Αναστασία Μήλιου, διευθύντρια έρευνας του «Αρχιπέλαγος».
Το Αιγαίο στηρίζει έως σήμερα ορισμένες από τις σημαντικότερες εκτάσεις λιβαδιών Ποσειδωνίας που έχουν εναπομείνει στη Μεσόγειο και εύκολα μπορεί να τα διακρίνει κάποιος στα παράκτια νερά της ευρύτερης περιοχής. Αξιοσημείωτο είναι ότι σε περιοχές που έχουν δεχθεί έντονη υποβάθμιση (π.χ από πρακτικές υπερεντατικής ιχθυοκαλλιέργειας) παρουσιάζεται πιο έντονη ανάπτυξη του τροπικού φύκους Καουλέρπα Ρασεμόζα.
Τα λιβάδια της Ποσειδώνιας, λόγω της εξαιρετικά υψηλής
βιοποικιλότητας τους, έχουν θεμελιώδη σημασία για την παραγωγικότητα των
θαλασσών, αφού στηρίζουν περισσότερα από 1600 θαλάσσια είδη: 300 είδη
φυκιών, 1200 είδη ασπόνδυλων οργανισμών και πάνω από 100 είδη ψαριών.
«Η αλιεία με συρόμενα αλιευτικά εργαλεία είναι παράνομη σε περιοχές όπου υπάρχουν τα λιβάδια Ποσειδωνίας, τα λεγόμενα "δάση της θάλασσας", καθώς τα βαριά αλιευτικά εργαλεία που σέρνονται στο βυθό προκαλούν αναπόφευκτα μη αναστρέψιμη καταστροφή σε αυτούς τους ευαίσθητους και παραγωγικούς οικοτόπους», τονίζει η κα. Μήλιου και προσθέτει:
«Δυστυχώς, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί δεν επαρκούν για να αποτρέψουν την παράνομη και ιδιαίτερα καταστροφική αλιευτική δραστηριότητα εκτός των πεδίων, σε περιοχές που υπάρχουν θαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας και αυτό αποβαίνει καταστροφικό για την βιοποικιλότητα των θαλασσών».
Η μεταφορά του εισβολέα - φυκιού από τις θάλασσες της μακρινής Αυστραλίας έγινε πιθανότατα με το έρμα των πλοίων και αποτελεί ένα ανθεκτικό είδος φυκιού. Μάλιστα, ανταγωνίζεται τα τοπικά είδη της Μεσογείου.
Ακόμη πιο σημαντικότερη απειλή είναι η αγκυροβόληση μεγάλου αριθμού σκαφών αναψυχής. «Κάθε φορά που μια άγκυρα ρίχνεται σε λιβάδι Ποσειδωνίας, η ζημιά που προκαλείται χρειάζεται πολλές δεκαετίες για να αναπληρωθεί», επισημαίνει η κα. Μήλιου και υπογραμμίζει: «Φανταστείτε το συνολικό μέγεθος της καταστροφής σε ένα μικρό κόλπο στον οποίο κάθε μέρα αγκυροβολούν περισσότερα από 20 σκάφη αναψυχής κατά τους θερινούς μήνες».
Τα λιβάδια της Ποσειδωνίας ζουν για πολλά χρόνια και έχουν πολύ αργούς ρυθμούς ανάπτυξης (1-6 εκατοστά το χρόνο). Υπάρχουν λιβάδια στη Μεσόγειο που εκτιμάται ότι η ηλικία τους ξεπερνά τα 10.000 χρόνια. Θεωρούνται ως ο γηραιότερος ζωντανός οργανισμός στον πλανήτη Γη!
Τα τελευταία δύο χρόνια μελετώνται οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και στα οικοσυστήματα της Ποσειδωνίας από τη ερευνητική δράση «Tropical Signals». Με στόχο την παρακολούθηση της πιθανής αύξησης της θερμοκρασίας στις θάλασσές μας, από την άνοιξη του 2015 το «Αρχιπέλαγος» έχει εγκαταστήσει τον σταθμό «Tropical Signals» στη θαλάσσια περιοχή της Μακρονήσου. Ο σταθμός αυτός αποτελεί μέρος ενός δικτύου 21 σταθμών που έχουν εγκαταστήσει σε διάφορα σημεία της Μεσογείου ερευνητικές ομάδες από 15 χώρες.
Η δράση υλοποιείται στο πλαίσιο μιας διαμεσογειακής έρευνας που διοργανώνει η Διεθνής Επιτροπή για την Επιστημονική Εξερεύνηση της Μεσογείου (CIESM), ο παλαιότερος φορέας στη Μεσόγειο, που εξειδικεύεται από το 1919 στη θαλάσσια έρευνα.
Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος συλλέγουν δεδομένα στον σταθμό της Μακρονήσου μέσω επιστημονικής κατάδυσης σε βάθη έως και 40 μέτρα. Για το σκοπό αυτό, γίνονται καταγραφές βιοποικιλότητας με μεθόδους visual census μέσω κατάδυσης για την παρακολούθηση του τρόπου με τον οποίο αντιδρούν συγκεκριμένα θαλάσσια είδη-δείκτες στις πιθανές αλλαγές θερμοκρασίας. Παράλληλα, ανακτώνται τα δεδομένα από τους μόνιμους ψηφιακούς σταθμούς που έχει εγκαταστήσει το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος σε βάθη 5-40 μέτρα.
Τα συνδυαστικά αποτελέσματα από τους 21 σταθμούς «Tropical Signals» στη Μεσόγειο θα αποτελέσουν σε βάθος χρόνου μία πολύτιμη πηγή δεδομένων για τις πραγματικές μεταβολές της θερμοκρασίας, επιτρέποντάς μας να κατανοήσουμε την πραγματική έκταση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής στις θάλασσές μας.
Παρόλο που δεν απειλεί άμεσα τα λιβάδια Ποσειδωνίας, όταν αυτά καταστρέφονται από διάφορα ανθρωπογενή αίτια τότε συνήθως δεν φυτρώνουν ξανά καθώς οι διάφορες εκτάσεις καλύπτονται από το πολύ πιο γοργά αναπτυσσόμενο είδος Καουλέρπα Ρασεμόζα το οποίο έχει καταφέρει να ισχυροποιήσει τη θέση του στις περισσότερες περιοχές των ελληνικών θαλασσών.
Τα φύκια Καουλέρπα Ρασεμόζα
Το Αιγαίο στηρίζει έως σήμερα ορισμένες από τις σημαντικότερες εκτάσεις λιβαδιών Ποσειδωνίας που έχουν εναπομείνει στη Μεσόγειο και εύκολα μπορεί να τα διακρίνει κάποιος στα παράκτια νερά της ευρύτερης περιοχής. Αξιοσημείωτο είναι ότι σε περιοχές που έχουν δεχθεί έντονη υποβάθμιση (π.χ από πρακτικές υπερεντατικής ιχθυοκαλλιέργειας) παρουσιάζεται πιο έντονη ανάπτυξη του τροπικού φύκους Καουλέρπα Ρασεμόζα.
Λιβάδι Ποσειδωνίας στην Ελλάδα
«Η αλιεία με συρόμενα αλιευτικά εργαλεία είναι παράνομη σε περιοχές όπου υπάρχουν τα λιβάδια Ποσειδωνίας, τα λεγόμενα "δάση της θάλασσας", καθώς τα βαριά αλιευτικά εργαλεία που σέρνονται στο βυθό προκαλούν αναπόφευκτα μη αναστρέψιμη καταστροφή σε αυτούς τους ευαίσθητους και παραγωγικούς οικοτόπους», τονίζει η κα. Μήλιου και προσθέτει:
«Δυστυχώς, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί δεν επαρκούν για να αποτρέψουν την παράνομη και ιδιαίτερα καταστροφική αλιευτική δραστηριότητα εκτός των πεδίων, σε περιοχές που υπάρχουν θαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας και αυτό αποβαίνει καταστροφικό για την βιοποικιλότητα των θαλασσών».
Κατεστραμμένο λιβάδι Ποσειδωνίας
Ακόμη πιο σημαντικότερη απειλή είναι η αγκυροβόληση μεγάλου αριθμού σκαφών αναψυχής. «Κάθε φορά που μια άγκυρα ρίχνεται σε λιβάδι Ποσειδωνίας, η ζημιά που προκαλείται χρειάζεται πολλές δεκαετίες για να αναπληρωθεί», επισημαίνει η κα. Μήλιου και υπογραμμίζει: «Φανταστείτε το συνολικό μέγεθος της καταστροφής σε ένα μικρό κόλπο στον οποίο κάθε μέρα αγκυροβολούν περισσότερα από 20 σκάφη αναψυχής κατά τους θερινούς μήνες».
Τα λιβάδια της Ποσειδωνίας ζουν για πολλά χρόνια και έχουν πολύ αργούς ρυθμούς ανάπτυξης (1-6 εκατοστά το χρόνο). Υπάρχουν λιβάδια στη Μεσόγειο που εκτιμάται ότι η ηλικία τους ξεπερνά τα 10.000 χρόνια. Θεωρούνται ως ο γηραιότερος ζωντανός οργανισμός στον πλανήτη Γη!
Τα τελευταία δύο χρόνια μελετώνται οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και στα οικοσυστήματα της Ποσειδωνίας από τη ερευνητική δράση «Tropical Signals». Με στόχο την παρακολούθηση της πιθανής αύξησης της θερμοκρασίας στις θάλασσές μας, από την άνοιξη του 2015 το «Αρχιπέλαγος» έχει εγκαταστήσει τον σταθμό «Tropical Signals» στη θαλάσσια περιοχή της Μακρονήσου. Ο σταθμός αυτός αποτελεί μέρος ενός δικτύου 21 σταθμών που έχουν εγκαταστήσει σε διάφορα σημεία της Μεσογείου ερευνητικές ομάδες από 15 χώρες.
Η δράση υλοποιείται στο πλαίσιο μιας διαμεσογειακής έρευνας που διοργανώνει η Διεθνής Επιτροπή για την Επιστημονική Εξερεύνηση της Μεσογείου (CIESM), ο παλαιότερος φορέας στη Μεσόγειο, που εξειδικεύεται από το 1919 στη θαλάσσια έρευνα.
Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος συλλέγουν δεδομένα στον σταθμό της Μακρονήσου μέσω επιστημονικής κατάδυσης σε βάθη έως και 40 μέτρα. Για το σκοπό αυτό, γίνονται καταγραφές βιοποικιλότητας με μεθόδους visual census μέσω κατάδυσης για την παρακολούθηση του τρόπου με τον οποίο αντιδρούν συγκεκριμένα θαλάσσια είδη-δείκτες στις πιθανές αλλαγές θερμοκρασίας. Παράλληλα, ανακτώνται τα δεδομένα από τους μόνιμους ψηφιακούς σταθμούς που έχει εγκαταστήσει το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος σε βάθη 5-40 μέτρα.
Τα συνδυαστικά αποτελέσματα από τους 21 σταθμούς «Tropical Signals» στη Μεσόγειο θα αποτελέσουν σε βάθος χρόνου μία πολύτιμη πηγή δεδομένων για τις πραγματικές μεταβολές της θερμοκρασίας, επιτρέποντάς μας να κατανοήσουμε την πραγματική έκταση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής στις θάλασσές μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου